مسجد بایزید استانبول

مسجد بایزید استانبول

مسجد بایزید از مساجد تاریخی استانبول است که به دستور بایزید دوم سلطان و خلیفه امپراتوری عثمانی ساخته شد. بنای این مسجد از سال ۱۵۰۱ تا سال ۱۵۰۶ میلادی به طول انجامید. معمار این مسجد یعقوب شاه بود.

طاق‌های بالای مسجد توسط ستون‌های سنگی نگاه داشته شده‌است و گنبد روی ستون‌های سنگی قرار گرفته‌است. در اطراف سقف گنبد مسجد بایزید نیز به پیروی از شیوه مسجد ایاصوفیه؛ نام‌های الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی، حسن و حسین به خط ترکی عثمانی نگاشته شده ‌است. در اطراف این مسجد مدرسه، حمام، کتابخانه و ساختمان ‌های دیگر نیز احداث شده بود. در باغ پشت این مسجد مقبره بایزید دوم قرار دارد.

مسجد بایزید یکی از زیباترین نمونه‌های مساجدِ دارای «تابخانه» (جایی برای اسکان و اطعام فقرا در زمستان) یا دارای «زاویه» است که در معماری اوایل عهد عثمانی بسیار رایج بود.

در ساخت و تزیین این مسجد، که نقشه و طرحی بدیع و زیبا دارد، نیز دقّت‌ ها و ظرافت‌ های فراوان مشاهده می‌شود. دو اتاق گنبدپوش کناری، تابخانه است و مانند خانه‌های آن عصر، بخاری دیواری با طاقچه ‌های گچ بری شده فرو رفته دارد.

اطراف مسجد بایزید را دیواری احاطه کرده بود و آشپزخانه و دارالاطعامی در گوشه‌ ای قرار داشت که امروز از میان رفته است.

مسجد با سنگبُری بسیار با سلیقه و همچنین با مصالح رنگی ساخته شده و شبستان آن، رواقی دارد با پنج طاق تیز از مرمر سفید و سنگ سرخ که بر پنج پایه سنگین و کلفت استوار است. علاوه بر آن، در فاصله طاق‌ ها گل و بوته ‌هایی برجسته، به صورت گل میخ، نقش کرده‌ اند. در قسمت درونی دوتا از آن ‌ها با خطّ کوفیِ در هم رفته، چهار کلمه محمد نقش شده، و رویه بیرونی رواق با پیشامدگی‌ هایی مقرنس و اشکال هندسی تزیین شده است. درون گنبد میانی شبستان مقرنس کاری و آراسته به اشکال لوزی، و درون گنبدهای دیگر صاف، منقّش و حلزونی است.

ویژگی دیگر این مسجد که در هیچ‌یک از مساجد دیده نمی‌شود، داشتن دو حوض فواره‌دار در چپ و راستِ سکوی شبستان است.

در انتهای ایوان گنبدپوش ورودی که پایین‌تر از سطح زمین قرار دارد، دری است با تارک آراسته به لچک های مقرنس در فاصله میان قسمت پایین لچک ها و طاقِ در، کتیبه و تزیینات برجسته ‌ای هست، و در دو طرف محرابک ها قرار گرفته‌اند.

از دو محوّطه اصلی مسجد، اوّلی با گنبدی به قطر ۷۰ / ۸ متر پوشیده شده و دارای چهل چراغ است که ظاهراً صحنی سر پوشیده بوده و سپس به قسمت اصلی افزوده شده است. به هر حال، ابتدا در وسط، حوضخانه ‌ای بوده است.

6 اتاق تابخانه به این محوّطه سربسته باز می‌شود که چهار تا از آن‌ها دارای گنبد و دو تا کوچکتر است. هر یک از این تابخانه‌ها دارای بخاری دیواری با طاقچه‌های مخصوص‌اند. به عنوان خاطره‌ای از طرح معماری کهن آسیای میانه، که در آن چهار ایوان به محوّطه‌ای مشرف بوده، بر دو ضلع جانبی این محوّطه سربسته، دو طاق‌نما ساخته‌اند.

جایگاه اصلی نماز که کفِ آن یک پلّه بلندتر است، با گنبدی پست‌تر و باریکتر پوشیده شده است. گنبد با اشکالی مثلثی، به پایه‌ها پیوسته است. محرابی که بر ضلع سمت گنبد قرار گرفته، سنگی و پر از نقوش برجسته بسیار ارزشمند است. تزیینات محراب، با آن‌که استادانه صورت گرفته، بیش از حد، شلوغ و آشفته است.

پلّه‌های سنگی و باریکی که مابین اتاق‌های تابخانه جای گرفته، ضمن آن‌که عبور به مقصوره‌های فوقانی را تأمین می‌کند، به بالای مناره هم راه دارد.

لنگه‌های در ورودی چوبی مسجد بایزیدپاشا، با اشکال هندسی متداخل و خطوط کنده‌کاری شده در قسمت های فوقانی، می تواند از شاه کارهای صنعت چوب ترک شمرده می شود. چند لنگه از پنجره‌های مسجد که تا امروز برجای مانده، نمونه‌هایی ساده ‌تر و ابتدایی‌ تر از صنعت چوب است.

نحوه دسترسی به مسجد بایزید استانبول

مسجد بایزید استانبول در منطقه فاتیح در مجاورت بازار بزرگ استانبول قرارگرفته است برای همین وسایل نقلیه عمومی فراوانی برای رسیدن به این محل وجود دارد. برای دسترسی به مسجد بایزید می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی آبی مانند اتوبوس‌ها دریایی و یا اتوبوس و تاکسی و تله اتاقک، استفاده نمایید. راحترین روش برای رسیدن به این مکان استفاده از اتوبوس‌های شهری است. این مسجد در خیابان اردور قرار گرفته است. شما باید ابتدا وارد خیابان آتاتورک شوبد و در تقاطع با خیابان اردور وارد آن شوید و با کمی وارد مسجد شوید. هم چنین می‌توانید از تراموا برای رسیدن به مسجد بایزید استانبول استفاده کنید و در ایستگاه لاله لی پیاده شوید. روش دیگر استفاده از خط مترو است که ایستگاه Vezneciler درمجاورت مسجد قرار گرفته است.

نقشه و موقعیت جغرافیایی مسجد بایزید استانبول