استانبول سرا مرجع اطلاعات استانبول برای فارسی زبانان
قلعه ی یدیکوله استانبول
قلعه ی یدیکوله (Yedikule Fortress) یا قلعه ی هفت برج، در دوران امپراتوری روم شرقی، در جریان توسعه ی شهری ساخته شده است. این بنا در محله ی یدیکوله در فاتح قرار دارد. ساخت قلعه اولین بار در اواخر قرن چهارم میلادی آغاز و پس از آن، بنا بار ها تخریب و بازسازی شده است. طول کلی دیوار های قلعه ی یدیکوله 22 کیلومتر می باشد. اسم قلعه از هفت برجی که بر فراز دیوار ها قرار گرفته اند برگرفته شده است. چهار برج قلعه توسط بیزانسی ها ساخته شده و سه برج دیگر به دستور سلطان محمدِ فاتح بنا نهاده شده اند. سازه های درون دیوار ها علاوه بر مقاصد دفاعی، به عنوان مکانی برای نگهداری گنجینه های امپراتوری، حصر و اعدام استفاده می شدند.
تاریخچه ی قلعه ی یدیکوله
تاریخچه ی قلعه ی یدیکوله به عظمت خود بنا است و از اواخر قرن چهارم، زمانیکه تئودوسیوس کبیر در مکان کنونی قلعه طاق بزرگداشتی بنا نهاد، آغاز می شود. هنگامیکه تئودوسیوسِ بعدی ساخت دیوار های زمینی عظیمش را شروع کرد، این طاق را در ساختار آن ها وارد نمود. در دوران بیزانس این طاق بزرگ “دروازه ی طلایی” ( Porta Aurea ) نامیده می شد و دسته های رژه ی پیروزی از آن عبور می کردند. دروازه های این طاق سابقا با ورقه های طلا پوشانده شده بودند اما در اواخر دوران بیزانس درگاه طاق مهر و موم شد. چهار برج از هفت برج قلعه به عنوان بخشی از دیوار های تئودوسیوس دوم ساخته شده اند و سه برج دیگر به دستور محمد فاتح درون دیوار ها قرار گرفته اند. در دوران سلطنت محمد فاتح، قلعه جهت نگهداری از خزانه ی امپراتوری به کار می رفت. در زمان سلطنت مراد سوم، خزانه به کاخ توپکاپی منتقل و یدیکوله به سیاهچال تبدیل گشت. یدیکوله به صورت زندانی برای سفیران خارجی و سیستمداران عثمانی در آمد و گاها برخی از این افراد در این مکان اعدام می شدند.
در زمان جنگ در دوران عثمانی، سفیران کشور های دشمن با دربار عالی رتبگان ( نخست وزیران عثمانی )، اغلب در قلعه ی یدیکوله زندانی می شدند. آن دسته از کتیبه های آلمانی و لاتین واقع در “برج سیاه چاله” که هنوز خوانا هستند، تاریخ تاریک قلعه را بازگو می کنند. سلطان عثمان دوم، در سن 17 سالگی، در جریان شورش سپاه ینی چری ها در این مکان ( 1622 ) اعدام شد؛ خرقه ای که او در هنگام به قتل رسیدن به تن داشت امروزه در کلکسیون لباس های کاخ توپکاپی به معرض نمایش گذاشته شده است. آخرین امپراتور ترابوزان، دیوید مگاس کومننوس، کنستانتین برانکاونو از والاچیا و خانواده اش، پادشاه سایمون اول از کارتلی و تعدادی از سران پاشا های عثمانی از جمله ی کسانی بودند که در این قلعه اعدام شدند. امپراتوری عثمانی با حصر سفیر روس، الکسی میخائیلوویچ اوبرسکوف و تمامی کارکنان سفارت روسیه در قلعه ی یدیکوله، در سال 1768 به روسیه اعلان جنگ کرد.
در زمان جنگ های ناپلئون، فرانسوی های زیادی در قلعه زندانی شدند؛ نویسنده و دیپلمات روس، فرانسوا پوکویل، به مدت دو سال (1801-1799 ) در این مکان تحت بازداشت بود و در رمان های او توصیفات جامعی از زندان یدیکوله یافت می شوند. تمامی وقایع رمان “حیاط شیطان” اثر ایوو آندریچ ( برنده ی جایزه ی نوبل ادبیات در سال 1961 ) به جز 11 جمله ی اول و چهار جمله ی آخر آن، در زندان یدیکوله سپری می شود.
در سال 1837 کاربرد قلعه به عنوان زندان متوقف گشت. پس از آن از یدیکوله برای نگهداری از شیر های کاخ توپکاپی، و بعد ها تولید باروت استفاده می شد.
نام کنونی برج های قلعه ی یدیکوله از این قرار است: برج اسلحه خانه، برج پرچم، برج سلطان احمد سوم، برج سیاه چاله ( یا برج کتیبه ها )، برج بالایی، برج خزانه و برج عثمان جوان ( برجی که سلطان عثمان در آن زندانی و اعدام شد ). قلعه ی یدیکوله نقطه ی به پایان رسیدن دیوار های زمینی اطراف استانبول است.
فضای خارجی قلعه ی یدیکوله
مسجد و آبنمایی در میان حیاط داخلی قلعه ساخته شده بودند. همچنین اقامتگاه های پادگان در این حیاط قرار داشتند و بخش جداگانه ای از شهر محسوب می شدند. در قرن 19 ام این اقامتگاه ها تخریب شدند و مدرسه ی دخترانه ای در محل آن ها ساخته شد. در سال 1838 دروازه ی خارجی دوباره باز شد و از آن پس برج های قلعه به انبار باروت تبدیل شدند.
امروزه قلعه ی یدیکوله به موزه تبدیل شده و در ماه های تابستان در حیاط داخلی آن کنسرت های فضای باز اجرا می شوند. در سال های اخیر تئاتر فضای بازی در قلعه ساخته شده که فستیوال های فرهنگی در آن برگزار می شوند.
منبع:گلفام سفر
